(2).El-Beqere, 286aye
Tercumesi: inek
178. Ey iman getirenler, size (qesden) oldurulenler baresinde qisas
(hokmu) yazilmish ve qerara alinmishdir: azad shexsin muqabilinde azad,
qulun muqabilinde qul ve qadinin muqabilinde qadin. Belelikle kim (her
hansi bir qatil) oz (din) qardashi (oldurulenin qeyyumu) terefinden
mueyyen qeder efv olunsa (qeyyum butun qisas haqqini, yaxud onun bir
hissesini bagishlasa ve ya onu qanbahasi ile evez etse), onda (efv eden
teref qalan hisseler baresinde, ya diyenin alinmasinda) beyenilen bir
yol sechmelidir ve (qatil de) diyeni ona yaxshiliqla (xoshluqla), gozel
suretde odemelidir. (Yerine yetirilmesi eyni ile zeruri deyil sechimle
ixtiyari olan) bu (qisas hokmu), sizin Rebbiniz terefinden bir yungulluk
ve rehmetdir. Odur ki, kim efv etdikden sonra heddini ashsa (qatili
oldurse), onun uchun agrili bir ezab vardir.
179. Ey agil sahibleri, qisasda sizin uchun heyat vardir (cemiyyetin
heyati qisas hokmunun heyata kechirilmesindedir), (ki) belke (nahaq
qanlar axitmaqdan) chekinesiniz.
180. Sizin uchun bele yazilib ve qerara alinib ki, birinizin olumu
chatan zaman, eger ozunden sonra bir mal qoyursa, oz ata-anasi ve
yaxinlari uchun (Islam sherietinde mueyyen edilmish irsden elave) gozel
bir terzde vesiyyet etsin. (Bu hokm, vacib haqdan elave) pehrizkarlarin
ohdesine dushen bir haqdir.
181. Odur ki, kim onu (hemin vesiyyeti) eshitdikden sonra
deyishdirse (terk ve ya tehrif etse), gunahi yalniz onu deyishdirenlerin
boynunadir. shubhesiz, Allah eshiden ve bilendir.
182. Buna gore de, kim vesiyyet edenin sehv etmesinden ve ya
gunahindan qorxsa (onun sehven ve ya bilerekden varislerin huquqlarini
pozmasini basha dushse) ve belelikle (vesiyyeti deyishdirmekle) onlarin
(varislerle vesiyyet olunmush shexslerin) arasini duzeltse, (bu
deyishikliye gore) onun boynuna gunah dushmur. Heqiqeten, Allah chox
bagishlayan ve mehribandir.
183. Ey iman getirenler, sizden evvelkilere yazildigi kimi size (de)
oruc yazildi ve qerara alindi, (ki,) belke (ruhunuz quvvetlensin ve
nefsi isteklerden) chekinesiniz.
184. Bir neche gun! Odur ki, sizden kim xeste yaxud seferde olsa,
bir neche gun (tutmadigi gunlerin sayi qeder) diger gunlerde (oruc
tutsun). Ve oruc tutmagin taqetsizleshdirdiyi kesler (qocalar,
azyashlilar ve agir xesteler oruc tutmaya bilerler ve onlar) uchun (oruc
tutmadigi her gunun muqabilinde) bir yoxsula (bir ''mudd'', yeni yeddi
yuz elli qram) yemek vermek onun keffare ve evezidir. Kim xeyire artirsa
(ve iki mudd verse) onun uchun daha yaxshidir. Oruc tutmaq (chetin ve
mesheqqetli olsa da), sizin uchun daha yaxshidir, eger bilseniz!
185. Ramazan ayi insanlarin beledchisi, ashkar hidayet delillerine
malik ve (haqq ile batili bir-birinden) ayiran Qur`anin nazil oldugu bir
aydir. Buna gore de sizden bu ayi goren (oz veteninde olan) kes, onu (o
ayi) oruc tutmalidir. Xeste, yaxud seferde olan kes ise bashqa gunlerde
bir neche gun (oruc tutmadigi gunlerin sayi qeder oruc tutmalidir).
Allah sizin uchun asanliq isteyir, sizin uchun chetinlik istemir.
Hemchinin (isteyir ki,) mueyyen olunmush miqdari (otuz gunu)
tamamlayasiniz ve sizi hidayet etmesinin shukru olaraq ''tekbir''
deyerek Allahi ezemetli sayasiniz, belke (Onun) shukrunu yerine yetire
bildiniz.
186. Menim bendelerim senden Menim baremde sorushanda (de ki,) Men
heqiqeten, (hamiya) yaxinam, Meni chagiran zaman dua edenin duasini
qebul edirem. Odur ki, Menim devetimi qebul etsinler ve Mene iman
getirsinler ki, belke yolu tapdilar.
187. Oruc gecesi qadinlarinizla yaxinliq etmek size halal edildi.
Onlar sizin uchun libasdirlar ve siz onlar uchun libassiniz (her biriniz
digerinin zineti, eyiblerini orten ve onu gunahdan qoruyansiniz). Allah
sizin (oruc gecesi cinsi elaqenin haram olmasi baresinde) ozunuze
xeyanet etdiyinizi bilirdi. Buna gore de, nezerini size yoneltdi ve
siz(in teqsiriniz)den kechdi. Odur ki, indi onlarla yaxinliq edin (ede
bilersiniz) ve Allahin (bu emele gore) sizin uchun mueyyenleshdirdiyi
(savabi, haramdan chekinmek ve saleh ovlad kimi) shey(ler)i isteyin.
(Oruc geceleri icaze verilir ki,) subhun ag sapi (gecenin) qara
sap(in)dan sizin uchun sechilenedek yeyin ve ichin, sonra orucu geceye
qeder tamamlayin. Mescidlerde etikafda olarken qadinlarla yaxinliq
etmeyin. Bunlar Allahin (halal ve haram) serhedleridir, onlara
yaxinlashmayin (onlari pozmayin). Allah oz ayelerini insanlar uchun bu
cur achiqlayir ki, belke chekinsinler.
188. Mallarinizi oz aranizda haqsiz yere yemeyin ve camaatin
mallarinin bir qismini gunah ve haqsiz yolla yemek uchun (emelininzin
haram olmasini) bile-bile onu (rushvet kimi) qazilara (hakimlere) teref
yoneltmeyin.
189. Senden yeni dogan aylar (ve onun sheklinin para veziyyetden
butov veziyyete kimi deyishmesinin hikmeti) baresinde sorushurlar. De:
''Onlar, insanlarin (dunyevi ishlerinin) vaxtlarinin ve Heccin (elece
de, deqiq vaxta malik diger dini emellerin vaxtinin) mueyyen edilmesi
uchun vasite (tebii teqvim)dir. Hemchinin yaxshiliq evlere (cahiliyyet
dovrunde oldugu kimi) onlarin arxa terefinden daxil olmaginiz deyil
(cahiliyyet dovrunde adet bele idi ve ehram geyiminde olan shexs oz
evine girish qapisindan deyil, divarin ustunden daxil olurdu) ve lakin
yaxshiliq (gunahdan) chekinen shexs(in emeli)dir. Evlere onlarin
qapisindan daxil olun ve Allahdan qorxun, belke nicat tapasiniz.
190. Sizinle vurushanlarla siz de Allah yolunda vurushun ve heddi
ashmayin (doyush zamani sheriet ve agilin muharibe baresindeki cherchive
ve qanunlarindan kenara chixmayin, qanuni delil olmadan hucum etmeyin,
sulh muqavilesi bagladiginiz keslerle muharibe etmeyin, zerersiz
zeifleri oldurmeyin, olulerin beden uzvlerini kesmeyin ve mallari
sebebsiz telef etmeyin). Allah heddi ashanlari sevmir.
191. Onlari (Mekke mushriklerini) harada ele kechirseniz oldurun ve
sizi qovub chixardiqlari yerden (Mekkeden) qovub chixardin. Fitne
(onlarin Allaha sherik qoshmalari, muselmanlari incitmeleri ve Mekkeden
chixarmalari) oldurmekden daha pisdir. Onlar sizinle Mescidul-Heramin
yaninda vurushmayinca, siz de onlarla orada vurushmayin. Belelikle eger
sizinle (orada) vurushsalar, onlari oldurun ki, kafirlerin cezasi ele
odur.
192. eger (Allaha sherik qoshmaqdan ve doyushden) el goturseler, heqiqeten Allah chox bagishlayan ve mehribandir.
193. Hech bir fitne qalmayincaya (shirkin koku kesilinceye) ve din
ve itaet yalniz Allaha mexsus oluncaya qeder onlarla vurushun. Belelikle
eger (Allaha sherik qoshmaqdan) el chekseler, zalimlardan bashqasina
qarshi heddi ashmaq reva deyildir.
194. Haram ay haram ay muqabilindedir (Receb, Zilqede, Zilhicce ve
Meherrem aylari haram aylardir ve bu aylarda muharibe etmek ve vurushmaq
olmaz. Amma eger kimse bu aylarin ehtiramini pozub muharibeye bashlasa,
onunla ele hemin haram ayda vurushmaq lazimdir). (Herem, Mescidul-Heram
ve mominin cani, namus ve sherefi kimi) butun mohteremlerin
(qarshiliqli) qisasi vardir. Buna gore de, kim size qarshi heddini ashsa
(ve ehtirami pozsa), siz de onun kimi ona qarshi heddi ashin. Allahdan
qorxun (ki, evez chixmaqda heddi ashmayasiniz) ve bilin ki, Allah
teqvalilarladir.
195. (Malinizi) Allah yolunda xercleyin ve (cihad yolunda xerclemeyi
terk etmekle ve ya onu Allah yolundan bashqa bir yere serf etmekle)
ozunuzu oz elinizle tehlukeye atmayin. Yaxshiliq edin ki, shubhesiz,
Allah yaxshiliq edenleri sevir.
196. Hecc ve umre (emeli)ni Allaha gore tamamlayin ve eger (ehram
bagladiqdan sonra dushmen ve ya xestelik vasitesile) emelleri yerine
yetirmeyinize manechilik torense, (Mekkenin ve yaxud Minanin
qurbangahina deve, inek ve qoyundan) size muyesser olan bir qurbanliq
(gondermek sizin boynunuzadir). Ve qurbanliq oz yerine chatmayinca
bashinizi qirxmayin. eger sizden kimse (ehram halinda) xeste olsa ve ya
bashinda bir narahatligi olsa (ve bashini qirxmaq mecburiyyetinde qalsa,
bashini qirxsin ve) oruc ya sedeqe, ya da qurbanliq qisminden keffare
versin. eger (Hecc ve umre baresinde dushmenden ve ya xestelikden)
xatircem olsaniz, onda ''temetto'' (Allaha yaxinlashmaqdan behrelenmek
ve ehram baglandiqdan sonra haram olmush sheylerden ehramdan chixdiqdan
sonra istifade etmek) umresini qabaga salib ''temetto'' Heccine teref
geden kesin boynunadir ki, (deve, inek ve qoyundan) muesser olan
qurbanliq kessin. Qurbanliq tapmayan (ve ya ona pulu olmayan) shexs
hemin Hecc seferi zamani uch gun ve qayitdiginiz zaman yeddi gun oruc
tutmalidir. Bu tam on gundur. (''Temetto'' adlanan) bu (Hecc), (ozu ve)
ailesi Mescidul-Heramin (Mekke ve onun iyirmi dord kilometrliyinin)
sakini olmayan kesler uchun olan vacibdir. Allahdan qorxun ve bilin ki,
Allah agir ceza verendir.
197. Hecc(in zamani) mueyyen olunmush aylardir (shevval, Zilqede ve
Zilhicce aylari). Buna gore de, bu aylarda (ehram baglamaqla) Hecci
(ozune) vacib eden kes (bilmelidir ki): Heccde (hecc ehraminda olan
zaman) soyush soymek, qadinlarla yaxinliq, gunah ve mubahise etmek
(icazesi) yoxdur. Allah etdiyiniz her bir yaxshi ishi bilir. ozunuz
uchun azuqe goturun ki, en yaxshi azuqe teqvadir. Menden qorxun, ey agil
sahibleri!
198. (Hecc esnasinda) Rebbinizden merhemet ve ruzi dilemeyinizde
size hech bir gunah yoxdur. erefatdan (Mesh`ere teref) axisharken
Mesh`erul-Heram (dagin)in yaninda (Muzdelife cholunde) Allahi yada
salin. Sizi hidayet etmesinin shukru olaraq Onu yada salin ve eslinde
siz bundan evvel azginlardan idiniz.
199. Sonra (mushriklerin getdikleri yol ile deyil) camaatin
axishdigi yer ile (Mesh`er cholunden Minaya teref) yollanin. Ve Allahdan
bagishlanmaq dileyin ki, Allah chox bagishlayan ve mehribandir.
200. Belelikle, Hecc emellerinizi yerine yetirdikden sonra, oz
atalarinizi xatirladiginiz kimi ve ya ondan da yaxshi ve dolgun shekilde
Allahi yada salin (ereblerin adeti bele idi ki, onlar Hecc emellerini
yerine yetirdikden sonra Minada oz atalarinin iftixar etmeli ishlerinden
danishmaga bashlayirdilar). Belelikle, insanlarin bezisi deyer: ''Ey
Rebbimiz, bize dunyada (nemet) ver!'' Onlarin axiretde hech bir payi
yoxdur.
201. Onlardan bezisi deyer: ''Ey Rebbimiz, bize dunyada da yaxshiliq
eta et, axiretde de yaxshiliq eta et ve bizi (Cehennem) odun(un)
ezabindan qoru''.
202. elde etdiklerinden paylari olacaq kesler onlardir. Allah chox
tez hesab chekendir (bir goz qirpiminda Qiyameti berqerar edecek ve
yaradilmishlarin ashkar ve mufessel hesabindan qabaq, bir anin ichinde
onlarin hamisinin gizlin ve muxteser hesabini aparacaqdir).
203. Sayi mueyyen olan gun (ve gece)lerde (Zilhicce ayinin hacilarin
Minada olmali olduqlari on bir, on iki ve on uchuncu gunlerinde zikr
etmek, namaz qilmaq ve ''cemere''lere dash vurmaqla) Allahi yada salin.
Belelikle (emelleri) iki gun icherisinde (yerine yetirdikden sonra) koch
etmeye telesen kese hech bir gunah yoxdur. Hemchinin (uchuncu gune
qeder) gecikdirene hech bir gunah yoxdur. (Bu ixtiyar ehram halinda ov
ovlamaqdan ve qadinla yaxinliq etmekden) chekinmish kes uchundur.
Allahdan qorxun ve bilin ki, sizin haminiz (axiretde) mutleq Onun
huzuruna toplanacaqsiniz.
204. Insanlarin elesi var ki, onun dunya heyatindaki danishigi seni
heyran edir ve o, Allahi oz qelbinde olana shahid tutur, halbuki, o,
dushmenlerin en qeddaridir.
205. uz donderen (ve senin yanindan chixib geden, yaxud ish bashina
kechen) zaman ise yer uzunde fesad toretmek, ekin sahelerini ve nesli
mehv etmek uchun yola dusher. Allah fesadi sevmir.
206. Ve ona ''Allahdan qorx!'' deyilen zaman, teessubkeshlik ve
qurur onu gunaha vadar eder (ve o, zalimcasina eksul-emel gosterer).
Buna gore de Cehennem ona kifayetdir ve elbette (o) chox pis bir yerdir.
207. Insanlardan elesi de var ki, Allahin raziligi uchun oz canini satir
(hicret gecesi Peygemberin - sellellahu eleyhi ve alihi ve sellem -
yataginda yatmish Eli eleyhissalam kimi Allah yolunda canindan kechir).
Allah bendelere qarshi chox shefqetli ve mehribandir.
208. Ey iman getirenler, hamiliqla (Allaha) teslim ve itaete daxil
olun ve sheytanin addimlarina tabe olmayin ki, heqiqeten, o sizin ashkar
dushmeninizdir.
209. Buna gore de eger size (tovhid ve nubuvvetin) aydin deliller(i)
geldikden sonra sehv etseniz (ve shirk ve kufru sechseniz), bilin ki,
Allah qudretli ve hikmetlidir (ve size oz hikmeti esasinda ezab
verecekdir).
210. Meger (senin devetini inkar edenler herterefli deliller
gosterilib tamamlandiqdan sonra) Allahin (emrinin) ag buluddan olan
kolgelikler icherisinde onlara gelmesini, (ezab) meleklerin(in) gelib
yetishmelerini ve ishin (onlarin helak olmalarinin) bitmesini
isteyirler?! Butun ishler Allaha qaytarilacaqdir.
211. Israil ovladlarindan onlara ne qeder ashkar delil verdiyimizi
sorush. (Onlara esa, dum ag el, denizin yarilmasi, bir nov agac
shiresinden hazirlanmish yemek ve bildirchin ve Tovrat kimi nemet ve
rehmet vasitesi verildi, lakin onlar oz nashukurlukleri ile hemin
nemetlerin hamisini ezab amillerine chevirdiler)! Kim Allahin nemeti ona
chatdiqdan sonra hemin nemeti deyishdirse, onda (bilsin ki,) Allah chox
agir cezalandirandir.
212. Dunya heyati kafirlerin gozunde (sheytanin ve pis ishlere emr
eden nefsin vasitesi ile) zinetlenmishdir ve onlar (yoxsul) mominlere
mesxere edirler, halbuki, teqvalilar Qiyamet gunu onlardan ustundurler.
Allah istediyi shexse saysiz-hesabsiz ruzi verir.
213. (sheriet sahibi olan peygemberlerin gonderilmelerinden qabaq)
butun insanlar tek bir deste idiler (semavi sherietsiz oz agillarinin
telebi esasinda yashayirdilar. Amma yavash-yavash ozlerinin dunya
ishlerinde ixtilafa duchar oldular). Belelikle Allah peygemberleri
(semavi din ve sherietle) mujde veren ve qorxudan olaraq gonderdi ve
onlarla birlikde insanlarin arasinda onlarin bir-birleri ile ixtilafa
duchar olduqlari shey baresinde hokm chixarmaq uchun haqq olaraq (ve
uca, ali ve eqlani bir hedef uchun semavi) kitab nazil etdi. (Sonra
kitabin ozu baresinde ixtilaf yarandi, bir deste kitabin ozunu ve ya
onda olan telimlerin bezilerini qebul etmedi.) Onda ixtilafi yalniz
kitab verilmish kesler, ozu de onlara (bu barede) aydin deliller
geldikden sonra aralarindaki paxilliq ve tekebbur ucbatindan yaratdilar.
Belelikle, Allah iman getirenleri oz komeyi ile baresinde ixtilafa
dushdukleri haqqa dogru istiqametlendirdi. Allah istediyi shexsi dogru
yola hidayet edir.
214. Yoxsa siz (mominler,) sizden evvel kochmush keslerin bashlarina
gelenler hele sizin bashiniza gelmemish Cennete daxil olacaginizi guman
edirsiniz?! Onlara maddi ve cismani ziyanlar deydi, sarsinti ve
narahatchiliq kechirdiler, o yere kimi ki, Allahin elchisi ve onunla
birge olan mominler ''Allahin komeyi ve yardimi ne vaxt yetishecek?''
deyirdiler. (Dedik:) ''Bilin, Allahin komeyi heqiqeten yaxindir''.
215. Senden (Allah yolunda) ne xerclemelerini sorushurlar, de:
''(Malin novu muhum deyil, muhum odur ki,) xerclediyiniz mal ata, ana,
yaxinlar, yetimler, yoxsullar ve yolda qalmishlar uchun olsun. shubhesiz
Allah etdiyiniz her bir yaxshi ishi bilir.
216. Sizin uchun (kafirlerle) doyush yazildi ve qerara alindi,
halbuki (bu,) sizin xoshunuza gelmir. chox vaxt bir sheyi
xoshlamirsiniz, halbuki o sizin uchun xeyirlidir ve chox vaxt bir sheyi
xoshlayirsiniz, halbuki o sizin uchun pisdir. Allah bilir, siz ise
bilmirsiniz.
217. (Islam doyushchulerinden bir nechesi sehven haram ayda
vurushduqlari uchun) senden haram ayda (Receb, Zilqede, Zilhicce ve
Meherrem aylarinda) doyushmek baresinde sorushurlar, de: ''Onda her nov
doyush boyukdur (boyuk gunahdir), lakin Allah yolunun (insanlarin Islami
qebul etmelerinin) qarshisinin alinmasinin butun novleri, Ona kafir
olmaq, (camaata) Mescidul-Heram(a girmeye mane olmaq) ve onun ehalisini
oradan chixarmaq (kafirlerin etdikleri bu ishlerin gunahi) Allah yaninda
(haram ayda vurushmaqdan) daha boyukdur. Ve fitne (Allaha sherik
qoshmaq ve muselmanlari incitmek) oldurmekden daha boyukdur!
(Mushrikler) daim sizinle vurushacaqlar ki, eger bacarsalar sizi
dininizden dondersinler. Sizden kim oz dininden donse ve kufr halinda
olse, bele shexslerin (yaxshi) emelleri dunyada ve axiretde pucha
chixacaqdir (bu dunyada camaatin onlarin qoyub getdikleri yaxshi
nishanelere gore onlari xoshluqla xatirlamalari, barelerinde dua
etmeleri ve onlar uchun rehmet dilemeleri eks neticelenecekdir). Onlar
Cehennem ehlidirler ve orada ebedi qalacaqlar.
218. Heqiqeten (hem) iman getirmish kesler ve (hem de) hicret ederek
Allah yolunda cihad etmish kesler Allahin rehmetine umidvardirlar.
Allah chox bagishlayan ve mehribandir.
219. Senden sherab ve qumar baresinde sorushurlar, de: ''O ikisinde
(onlara murtekib olmaqda) boyuk gunah ve insanlar uchun (maddi)
menfeetler vardir ve onlarin gunahi menfeetlerinden boyukdur''.
Hemchinin senden ne xerclemelerini sorushurlar. De: ''(Size) muyesser
olani''. Allah oz ayelerini size bu cur achiqlayir ki, belke
dushunesiniz,
220. dunya ve axiret (ishleri) baresinde! Ve senden yetimler(in
ishlerine mudaxile etmek) baresinde sorushurlar, de: ''Onlarin
veziyyetinin duzeldilmesi daha yaxshidir. eger onlarla bir yerde
yashasaniz (eybi yoxdur), onlar sizin (din) qardashlarinizdir. Allah
islah edeni fesad toredenden sechir. eger Allah isteseydi, sizi
chetinliye salardi (onlarin mallarinin ve canlarinin qorunmasini
ayri-ayriliqda her birinize vacib ederdi). Heqiqeten Allah qudretli ve
hikmetlidir.
221. Mushrik qadinlarla, iman getirmeyince evlenmeyin. elbette ki,
momine bir keniz azad ve mushrik bir qadindan - hetta o(nun camali ve
mali) sizin xoshunuza gelse bele - daha yaxshidir. Hemchinin mushrik
kishilere iman getirmeyince arvad vermeyin. elbette ki, momin bir qul
azad ve mushrik bir kishiden - hetta o(nun mali ve meqami) sizin
xoshunuza gelse bele - daha yaxshidir. Onlar (mushrik kishi ve arvad
er-arvadliliq muddeti boyunca kufr ve menevi pozgunluq baximindan oz
heyat yoldashlarina tesir edir ve neticede onlari) oda teref devet
edirler. Allah oz yardimi ile Cennete ve bagishlanmaga dogru devet edir
ve oz ayelerini insanlara achiqlayir ki, belke (dushunub) anladilar.
222. Senden aybashi baresinde sorushurlar, de: ''O bir nov eziyyet
ve narahatchiliqdir''. Odur ki, aybashi zamani qadinlar(la cinsi elaqede
olmaq)dan uzaq olun ve pak olmayinca, onlara yaxinlashmayin. Ele ki,
(aybashidan) pak oldular (ya qusl verdiler) onlarla Allahin size emr
etdiyi yerden yaxinliq edin. Heqiqeten, Allah chox ve tez tovbe
edenleri, hemchinin pak olmaga chalishanlari sevir.
223. Qadinlariniz sizin tarlanizdir. Buna gore de istediyiniz
terefden ve istediyiniz zaman oz tarlaniza gelin ve (haram muqabilinde
halal ile kifayetlenmek ve bu emel neticesinde saleh ovlad elde etmek
niyyeti ile) ozunuz uchun qabaga (savab) gonderin. Allahdan qorxun ve
bilin ki, heqiqeten, Onunla gorusheceksiniz. Mominlere mujde ver.
224. Allahi yaxshiliq etmemeyiniz, teqvali olmamaginiz ve insanlarin
arasini duzeltmemeyiniz kimi andlariniza hedef etmeyin (muxtelif
behanelere gore Ona and ichmeyin. Ve ya: Allahi yaxshiliq edeceyiniz,
teqvali olacaginiz ve insanlarin arasini duzeldeceyiniz baresindeki oz
(tekrar) andlariniza hedef etmeyin). (Allahin adini bu cur, her sheye
gore Ona and ichmekle hormetden salmayin.) Allah eshiden ve bilendir.
225. Allah sizi bihude ve bosh yere ichdiyiniz andlara gore
cezalandirmayacaqdir. Lakin qelblerinizin kesb etdiyine (heqiqi and
ichmek niyyetinde oldugunuz sheye) gore cezalandiracaqdir. Allah chox
bagishlayan ve helimdir.
226. oz arvadlarindan (onlari incitmek meqsedile) uzaqlashmaga
(onlarla dord aydan da chox cinsi yaxinliq etmemeye) and ichen shexslere
dord ay mohlet vardir. Belelikle eger qayitsalar (ve keffare verseler
ve yaxinliq etseler) heqiqeten, Allah chox bagishlayan ve mehribandir.
(Hem bu andin haram ish uchun olmasina ve hem de and ichilen sheyin
ozunun haram olmasina baxmayaraq o, sheriet baximindan and kimi
gerchekleshir ve onu pozmaq ve keffare vermek vacibdir).
227. eger talaq vermek qerarina gelseler (eybi yoxdur, and pozulur
ve keffare boyundan dushur), heqiqeten Allah eshiden ve bilendir.
228. Talaq verilmish qadinlar (aybashidan) uch pakliq muddetine kimi
gozlemelidirler (''idde'' saxlamalidirlar, yeni uch defe aybashi qani
gorub ondan temizlenene qeder gozlemelidirler). eger Allaha ve axiret
gunune imanlari varsa, Allahin onlarin betnlerinde yaratdigini (aybashi
qanini ve ya ovladi) gizletmeleri caiz deyildir (meselen, uchuncu defe
aybashi olmasina baxmayaraq birinci erine qayitmaq uchun onu inkar
etmesi, yaxud uchuncu defe aybashi olmamasina baxmayaraq evvelki erine
qayitmamaq uchun uch defe aybashi olmasini iddia etmesi, yaxud bashqa
ere getmek uchun betninde ovladin olmasini inkar etmesi halal deyildir).
eger barishiq qesdleri olsa (''ric`i'' telaqdaki) ''idde'' muddeti
erzinde erleri onlari geri qaytarmaga (arvadliga goturmeye
bashqalarindan) daha haqlidirlar. Qadinlarin boynunda kishilerin (talaq
vermek, lezzet almaq, gozel davranmaq, bashqa bir arvad almaq, sefere
chixmagi qadagan etmek, ovladin bashchiligi, irs ve saire) haqlari
oldugu kimi (fitret ve sherietin hokmu baximindan) kishilerin boynunda
(da) onlarin (qadinlarin lezzet almaq, dolanishiginin temin olunmasi,
gozel davranmaq ve varislik kimi) beyenilen huquqlari vardir. (Huquqlar
arasindaki kemiyyet ve keyfiyyet ferqlerine esasen) kishilerin onlardan
ustunlukleri vardir. Allah qudretli ve (yaradilish ve sheriet
meselelerinde mesleheti daha yaxshi bilen) hikmet sahibidir.
229. (Kishinin arvadi yeniden ozune qaytarmaq haqqina malik oldugu
ric`i) talaq iki defedir. Belelikle (her defe idde muddetinde qayidaraq
onu) yaxshiliqla saxlamaq ve ya (qayitmayib onu) xoshluqla buraxmaq
(kishinin ohdesinedir). Ve size onlara (mehriyye kimi) verdiyinizden bir
sheyi geri almaq caiz deyil, her ikisinin Allahin mueyyen etdiyi
qanunlara riayet etmemekden qorxmalari istisna olmaqla. Buna gore de
eger (siz sheriet hakimleri) o ikisinin Allahin hokmlerini yerine
yetirmeyeceklerinden qorxsaniz (onlarin hech birinin digerini istemediyi
ve ya qadinin kishini hech istemediyi teqdirde onlara bildirin ki,)
qadinin (ozunu azad etmesi uchun talaq evezinde mehriyyenin bir
hissesini, ya hamisini, yaxud da ondan da choxunu) fidye vermesinde
onlar uchun hech bir gunah yoxdur. Bunlar Allahin (teyin etdiyi)
serhedleridir, onlari pozmayin. Allahin serhedlerini pozanlar, heqiqeten
zalimdirlar.
230. Belelikle eger kishi ona (uchuncu defe) talaq verse (onu
boshasa), daha o qadin bashqa bir ere getmeyince, ona (evvelki erine)
halal olmayacaqdir. eger (ikinci eri) ona telaq verse, qadina ve evvelki
erine Allahin hokmlerini berqerar etmelerine umidvar olduqlari teqdirde
(yeniden) bir-birlerine qayitmalari gunah deyildir. Bunlar Allahin
bilen (ve emel eden) deste uchun beyan etdiyi hokmleridir.
231. Qadinlara talaq verdiyiniz ve onlar iddelerinin sonuna
yaxinlashan zaman, (ya yeniden qayidin ve) onlari yaxshiliq ve xoshluqla
saxlayin, ya da (qayitmayaraq) onlari yaxshiliq ve xoshluqla buraxin.
Onlari esla incitmek ve ziyan vurmaq uchun saxlamayin ki, zulm etmish
olasiniz. Bele eden kes shubhesiz ozune zulm etmishdir. Allahin
ayelerini mesxere etmeyin ve Allahin size olan (hedsiz) nemetini ve
kitab ve hikmetden (sheriet hokmleri ve eqli maarifden) nazil ederek
vasitesi ile size nesihet verdiyi sheyi xatirlayin. Allahdan qorxun ve
bilin ki, Allah her sheyi bilendir.
232. Qadinlara talaq verdikden ve onlar iddenin sonuna chatdiqdan
sonra, oz aralarinda xoshluqla raziliga geldikleri teqdirde onlarin oz
erleri ile (evvelki erleri, ya yeni ere gedecekleri kishilerle)
evlenmelerine mane olmayin. Bununla (bu hokmle) sizden Allaha ve axiret
gunune iman getirenlere oyud-nesihet verilir. Bu, sizin uchun daha
yaxshi ve daha pakdir. Allah bilir, siz ise bilmirsiniz.
233. Analar oz ovladlarina iki il tamam sud vermelidirler. Bu
(gosterish), (korpenin) sud emme muddetini kamil etmek isteyen kes
uchundur. Onlarin ruzi ve geyimi(ni) orta hedde (temin etmek) korpenin
sahibinin (atasinin) ohdesinedir. Hech kesin boynuna qudretinden artiq
vezife qoyulmur. Ne ana ovladina gore ziyana dushmelidir ve ne de
korpenin sahibi korpesine gore (ne ana havayi sud vermeye mecbur
edilmelidir, ne de ata artiq pul odemelidir). Ata-ana (oz aralarindaki
ixtilafa gore) oz ovladlarina zerer ve ziyan vurmamalidirlar. Bele bir
vezife hem de (atanin) varisin(in) ohdesinedir (ki, eger ata olse ve
miras hemin korpeye qalsa, yuxarida deyilen shertlerle ananin
dolanishigi hemin maldan odenilmelidir). Indi eger ata ve ana
aralarindaki raziliq ve meslehetleshme esasinda (korpeni nezerde tutulan
zamandan qabaq) sudden ayirmaq isteseler, onlara gunah yoxdur. Ve eger
ovladlariniza sud vermek uchun daye (tutmaq) isteseniz, vermeli
oldugunuz sheyi yaxshiliqla ve gozel bir shekilde odeyeceyiniz teqdirde
size bir gunah yoxdur. Allahdan qorxun ve bilin ki, Allah etdiklerinizi
gorendir.
234. Sizden vefat edenlerin qoyub getdikleri arvadlar (vefat iddesi
olaraq) ozlerini dord ay on gun saxlayaraq gozlemelidirler.
Muddetlerinin sonuna chatdiqda ise onlarin ozleri barede yaxshi ve
beyenilen shekilde etdiklerinde (ere getmeleri ve ya getmemelerinde)
size (cemiyyetin hakimlerine ve ya muselmanlara) gunah yoxdur. Allah
etdiklerinizden xeberdardir.
235. (Vefat iddesinde olan) qadinlara elchilik baresinde ustuortulu
bir shey demeyinizde, yaxud (bunu) ureyinizde gizletmeyinizde size bir
gunah yoxdur. Allah sizin tezlikle onlari (fitri hissler esasinda) yada
salacaginizi bilir. Lakin onlarla evlenmek baresinde gizlinde
sovdeleshmeyin, yalniz beyenilen (ve ustuortulu ve remzi) sozler deyin.
Mueyyen olunmush muddet (idde) sona chatmayinca esla nikah baglamaq
qerarina gelmeyin. Bilin ki, Allah ureyinizde olanlari bilir. Buna gore
de Ondan (Onun qezebinden) chekinin ve bilin ki, Allah chox bagishlayan
ve helimdir.
236. Yaxinliq etmediyinz ve mehriyye teyin etmediyiniz qadinlara
talaq vermeyiniz gunah deyildir (ne yaxinliq etmeden ve ne de mehriyye
teyin etmeden boshamaginiz gunah deyil). Onlara oz malinizdan bir pay
vermeli ve onlari oz malinizdan beyenilen shekilde behrelendirmelisiniz,
dovletli oz imkani qeder ve kasib oz imkani qeder. Bu haqq, yaxshi emel
sahibleri uchun sabit ve vacibdir.
237. eger qadinlari mehriyye teyin etmish oldugunuz halda, onlarla
yaxinliq etmeden boshasaniz, (qadinlarin) ozleri ve ya nikahlama
(ixtiyari) elinde olan kes (onun bashchisi ve ya mutleq vekili) guzesht
etmese onda teyin etdiyinizin yarisi (sizin ohdenizedir). Sizin guzesht
etmeyiniz (yeni mehriyyenin hamisini vermeyiniz) teqvaya daha yaxindir.
oz aranizda ehsan ve bexshish etmeyi unutmayin ki, heqiqeten Allah
etdiklerinizi gorendir.
238. Butun namazlari ve (xususile) orta namazi (zohr namazini)
qoruyun ve (namazda, hemchinin her bir ishde) Allaha xatir itaetkar
halda ayaga qalxin.
239. Belelikle eger (dushmenden ve ya bashqa bir tehlukeden)
qorxsaniz, piyada, ya minikde (''xof'' ya ''mutaride'' namazi qilin).
Asayish tapdiqda ise (adi namazlarda ve namazdan bashqa yerlerde) Allahi
size bilmediyiniz sheyleri oyretdiyi kimi yada salin.
240. Sizden olumleri yaxinlashan ve ozlerinden sonra arvadlarini
qoyub geden shexsler arvadlari ve (onlarin evden) chixarilmadan bir
illik yashayish xercleri(nin temin olunmasi) baresinde vesiyyet
etmelidirler. eger onlar ozleri chixib getseler, onda, onlarin ozleri
barede beyenilen shekilde gordukleri ishde (evlenmelerinde ve ya bashqa
bir ishi sechmelerinde) size (meyidin varislerine) gunah yoxdur (ve
xercler boyundan goturulur). Allah qudretli ve hikmetlidir. (Bu hokm
Islamin ilkin chaglarinda quvvede olub ve sonradan nesx edilerek, irs ve
idde hokmu ile evez edilib).
241. Ve talaq verilmish qadinlara (er terefinden) munasib mal ve
yashayish sheraiti lazimdir (idde gozlediyi muddetin xercleri ve talaqin
novunden asili olaraq mehriyyenin hamisi ve ya bir hissesi onlara
verilmelidir). Bu, teqvalilarin boynunda sabit ve vacib (bir vezife)dir.
242. Allah oz ayelerini (dinin hokmlerini) size bu cur aydinlashdirir ki, belke dushunesiniz.
243. Saylari minlerle oldugu halda olumun qorxusundan (ve cihaddan
qachmaq uchun) oz evlerinden chixan keslere (ibret gozu ile) baxmadinmi?
Onda Allah onlara dedi: ''olun! (Allah onlarin olumunu istedi, onlar da
derhal olduler.)'' Sonra onlari diriltdi (ki, olumden qachmagin mumkun
olmamasini basha dushsunler). Dogrudan da Allah insanlara qarshi lutf ve
bexshish sahibidir. Lakin insanlarin choxu shukr etmirler.
244. Allah yolunda (dushmenlerle) vurushun ve bilin ki, heqiqeten Allah eshiden ve bilendir.
245. Kim Allaha gozel bir borc vermeye hazirdir ki, Allah (da) onu
(qaytararken) onun uchun neche qat artirsin? (Ruzini) azaldan da,
choxaldan da Allahdir. Ona teref qaytarilacaqsiniz.
246. Musa(nin vefatin)dan sonra Beni-Israil boyuklerinden
(eyan-eshraflarindan) oz peygemberlerinden birine (shemuile) ''Allah
yolunda doyushmeyimiz uchun bize bir hokmdar gonder'' deyen desteye
(onlarin halina qelb gozu ile) baxmadinmi? (Peygemberleri onlara) dedi:
''Hech size doyush yazilacagi teqdirde vurushmayacaginiz (ve itaetsizlik
edeceyiniz) ehtimalini vermirsiniz?'' Dediler: ''Bize ne olub ki, oz
ev-eshiyimizden ve ovladlarimizin yanindan chixarildigimiz halda Allah
yolunda vurushmayaq?'' Belelikle onlara doyush yazilan zaman, onlarin az
bir qismi istisna olmaqla (hamisi) arxa chevirdiler. Allah zalimlari
taniyandir.
247. Peygemberleri onlara dedi: ''Heqiqeten, Allah Talutu size
hokmdar gonderdi.'' Dediler: ''Hokmdarliga biz ondan daha layiq
oldugumuz ve ona choxlu var-dovlet verilmediyi halda o bize nece
hokmranliq ede biler?!'' (Peygemberleri) dedi: ''shubhesiz, Allah onu
sizin uzeriniz(d)e (hokmranliq etmek uchun) sechib ve ona artiq elm ve
cismani guc verib. Allah oz hokmdarliq ve shahligini istediyi shexse
verir. Allah (vucud, qudret ve rehmet baximindan) genish ve bilendir.''
248. Peygemberleri onlara dedi: ''Onun hokmranliginin nishanesi,
icherisinde (sizin uchun) Rebbiniz terefinden qelb rahatligi ve Musa ve
Harun ailesinin qoyub getdikleri sheylerin qaliqlari (Musanin esasi,
zirehi ve ne`leyni, Tovratin lovheleri ve Harunun emmamesi) olan ve
meleklerin dashidiqlari tabutun (Musanin icherisinde suya atildigi ehd
sandiginin) sizin yaniniza gelmesidir. elbette, eger iman ehli olsaniz
onda sizin uchun (Talutun hakimiyyetinin dogrulugu baresinde) nishane
vardir ''.
249. Belelikle Talut (emaliqe ile doyushmek uchun) qoshunla birge
(oz qerargahlarindan) ayrilarken dedi: ''Heqiqeten, Allah sizi bir chay
ile imtahan edecekdir. Odur ki, kim ondan (doyunca) ichse, menden deyil
ve kim ondan ichmese mendendir, eline bir ovuc su goturen istisna
olmaqla (ki, o da mendendir). Belelikle, onlarin az bir hissesi istisna
olmaqla hamisi ondan ichdiler. Talut ve onunla birge iman getirenler
chaydan kechdikden sonra (onlardan bezileri) dediler: ''Bizim bu gun
Calut ve onun qoshunu ile qarshilashmaga taqetimiz yoxdur''. Allaha
qovushacaqlarina inananlar (axirete imanlari olanlar ise) dediler: ''O
qeder az (sayli) deste Allahin komeyi ile chox (sayli) desteye qalib
gelib ki! Allah sebirlilerledir''.
250. Onlar Calut ve onun qoshunu ile vurushmaq uchun
qarshilashdiqlari zaman dediler: ''Ey Rebbimiz, biz(im qelblerimiz)e
sebr ve dozum nazil et, qedemlerimizi mohkemlendir ve bize kafir qovm
uzerinde komet et.
251. Belelikle Allahin komeyi ile onlari meglub etdiler ve (Talutun
esgerlerinden olan) Davud Calutu oldurdu. Allah ona seltenet, hokmdarliq
ve hikmet (sheriet elmleri ve eqli maarif) verdi ve (Zebur kitabi,
gercheklik esasinda hokm chixarmaq, qushlarin dilleri ve demirden zireh
toxumaq kimi) istediyi sheylerden ona oyretdi. eger Allah insanlarin
bezisini diger bezilerinin vasitesi ile def etmeseydi, yer uzunu mutleq
fitne-fesad buruyerdi. Lakin Allah butun alemdekilere qarshi lutf ve
merhemet sahibidir.
252. Bunlar Allahin ayeleridir (tovhid ve qudret nishaneleridir) ki,
haqq olaraq sene oxuyuruq. Heqiqeten sen gonderilenlerdensen.
253. Bu peygemberlerden (adlari chekilen) bezilerini bezilerinden
ustun etdik. Onlardan elesi var ki, Allah onunla danishib (Musa kimi) ve
bezilerini bir neche derece ucaldib (ulul-ezm peygemberler kimi). Ve
Meryem oglu Isaya aydin deliller (ashkar mocuzeler) eta etdik ve onu
''Ruhul-Qudus'' ile quvvetlendirdik. eger Allah qeti shekilde isteseydi,
onlardan sonra (tarix boyu) gelenler (onlarin ummetleri) onlara gelmish
(butun bu) aydin delillerden sonra bir-birleri ile vurushmazdilar.
Lakin ixtilafa dushduler. Belelikle onlarin bezisi iman getirdi ve
bezisi kafir oldu (ve yer uzunde muharibeler toretdiler). shubhesiz,
eger Allah isteseydi, onlar bir-birleri ile vurushmazdilar. Lakin Allah
istediyini (bendeleri eqide ve emellerinde ixtiyar sahibi) edir.
254. Ey iman getirenler, ne alish-verishin ve ne de dostluq ve
shefaetin olmayacagi gun gelmemishden qabaq size ruzi olaraq
verdiklerimizden (Allah yolunda) xercleyin. Kafirlerdir zalimlar!
255. Tek olan Allahdir ki, Ondan bashqa bir mebud yoxdur! (oz zati
ile var olan) diri ve (varliq alemini) berqerar saxlayan qadir ve
ebedidir. Onu esla ne murgi tutar, ne de yuxu! (Yaradilish, qorumaq,
idare etmek ve yox etmek Onun isteyinden asili oldugu uchun) goylerde ve
yerde olanlarin hamisi (goyler ve yer de daxil olmaqla) Ona mexsusdur.
Izni olmadan Onun huzurunda kim vasitechilik ve shefaet (bu dunyada
sebeblerle neticeler arasinda qeyri-ixtiyari vasitechilik, o dunyada ise
emellerin cezasinin legvi ve savablarin artirilmasi uchun olan ixtiyari
shefaet) ede biler?! Insanlarin qarshisinda olani da, arxalarinda olani
da (dunyanin kechmish ve gelecek hadiselerini) bilir ve onlar Onun
elminden Onun istediyinden bashqa hech bir sheyi bile bilmezler. Onun
(seltenet ve rububiyyet) kursusu goyleri ve yeri ehate etmishdir. Onlari
(goyleri ve yeri) qoruyub saxlamaq Onun uchun chetin ve yorucu
deyildir. O, chox uca ve boyukdur.
256. Dinde (eqidenin esasalarinda) mecburiyyet yoxdur (chunki,
daxili inanc ve etiqadlar zorla qebul etdirile bilmezler ve delil-subuta
tabedirler). shubhesiz, (bu Qur`an vasitesile) hidayet yolu azginliqdan
(sechilib) aydinlashmishdir. Buna gore de, kim azgin ve itaetsize
(sheytan ve onun ardicillarina) kafir olub Allaha iman getirse, dogrudan
da hech vaxt qirilmayan mohkem bir destekden yapishmishdir. Allah
eshiden ve bilendir.
257. Allah iman getirenlerin dostu ve bashchisidir. Onlari
(nadanliq, kufr ve itaetsizliklik) qaranliqlar(in)dan (elm, iman ve
teqva) nur(un)a teref chixarir. Kafir olanlarin bashchilari ise azgin ve
itaetsizlerdir ki, onlari (hidayet) nur(un)dan (azginliq)
zulmetler(in)e teref chixarirlar. Onlar Cehennem ehlidirler ve orada
ebedi qalacaqlar.
258. Allahin verdiyi hokmdarliq uzunden oyunerek Ibrahimle Rebbi
baresinde hocetleshen kesi (Nemrudu, qelb gozu ile) gormedinmi? Ibrahim
''menim Rebbim dirilden ve oldurendir'' deyen zaman o dedi: ''Men (de)
dirildirem ve oldururem (iki mehkumdan birini azad edir, digerini ise
oldururem)''. Ibrahim dedi: ''Heqiqeten (menim) Allah(im) guneshi
sherqden chixarir, sen onu qerbden chixar!'' Bele olan halda kafir
olmush kes, mat-meettel qaldi. Allah zalim qovmu esla hidayet etmir.
259. Yaxud (evlerinin dami chokmush ve) divarlari damlarinin uzerine
uchmush (ve sakinlerinin cesedleri churuyub dagilmish) kendden kechen
(kes) kimisini (gormusenmi)? (O, teeccuble oz-ozune) dedi: ''Allah
bunlari olumlerinden sonra nece dirildecek?!'' Buna gore de Allah onu
yuz il oldurdu, sonra diriltdi (ve) dedi: ''(Burada) ne qeder
qalmisan?'' Dedi: ''Bir gun, ya gunun bir hissesini (qalmisham)''. Dedi:
''Xeyr, yuz il qalmisan; yemek-ichmeyine bax ki, hech deyishmeyib ve
uzunqulagina bax (gor nece churuyub dagilib). Biz (bunu senin isteyini
yerine yetirmek ve) seni insanlara (oz tovhid ve qudretimizin)
nishane(si) etmek uchun (etdik). Bax (gor uzunqulaginin) sumukleri(ni)
nece goturur (ve onlari bir-birine birleshdirir), sonra onlarin ustune
et orturuk! Belelikle (dirilmeyin neceliyi) ona aydin olduqda, dedi:
''Indi bilirem ki, Allah her sheye qadirdir (ve indi bunu oz gozlerimle
gorub yeqinlik elde etdim).
260. (Yada sal) o zaman(i) ki, Ibrahim dedi: ''Ey Rebbim, oluleri
nece diriltmeyini mene goster''. Dedi: ''Meger (Menim qudretime ve ya
axiret gunune) imanin yoxdur?'' Dedi: ''eksine (imanim var)! Lakin
qelbimin (gozle gorerek) rahatliq tapmasi uchun (istedim)''. Dedi:
''Bele ise, dord (nov) qush gotur, (cismlerinde olan elametleri deqiq
gore bilmeyin uchun) onlari ozune yaxinlashdir ve (onlari) tike-tike
dogra(yib bir-birine qat). Sonra (bu etrafdaki) her dagin bashina
onlardan bir parcha qoy. Daha sonra onlari chagir, suretle senin yanina
gelecekler. Bil ki, Allah yenilmez qudret ve hikmet sahibidir''.
261. Mallarini Allah yolunda xercleyenlerin (bu xerclerinin) misali
yeddi sunbul cucerden ve sunbullerinin her birinde yuz (eded) den olan
toxum kimidir. (Demeli Allah yolunda serf edilen her bir sheyin yeddi
yuz qat mukafati vardir.) Allah istediyi (ve hikmetinin teleb etdiyi)
shexs uchun neche qat artirir. Allah genish (vucud, qudret ve rehmet
sahibi) ve bilendir.
262. Mallarini Allah yolunda xercleyib, sonra etdikleri xercin
arxasinca minnet qoymayan ve eziyyet etmeyenlerin (dil yarasi
vurmayanlarin) Rebbi yaninda ozlerine layiq mukafatlari vardir. (O
dunyada da) onlar uchun ne bir qorxu var ve ne de qemgin olarlar.
263. Xosh bir soz ve (dilenchilerin israr ve kobudluqlarini)
bagishlamaq, arxasinca eziyyet olan sedeqeden daha yaxshidir. Allah
ehtiyacsiz ve helimdir.
264. Ey iman getirenler, sedeqelerinizi malini riyakarliq ve camaata
gostermek meqsedi ile xercleyen ve Allaha ve axiret gunune imani
olmayan shexs kimi minnet qoymaq ve eziyyet vermekle pucha chixarmayin.
O, uzerine (azaciq) torpaq oturmush ve sonra leysan yagishin yagib onu
temiz (torpaq ve bitkisiz) bir dash halina saldigi mohkem ve hamar dasha
benzeyir (onun sedeqesi leysanin yuyub apardigi hemin torpaq kimidir).
Onlar (riyakarlar) kesb etdiklerinden hech bir shey elde etmeyecekler.
Allah kafir qovmu hidayet etmir.
265. Mallarini Allahin raziligini qazanmaq ve ruhlarini (iman ve
emel baximindan) mohkemlendirmek uchun xercleyenler yukseklikde
yerleshen ve leysanin yagmasi neticesinde iki qat meyve vermish bag
kimidir. Ora leysan yagmasa da narin yagish yagib (ve o, otsuz
qalmayib). Allah emellerinizi gorendir.
266. Meger sizden kimse (agaclarinin) altindan chaylar axan ve
icherisinde butun nov meyvelerden olan xurma agaclari ve uzum
teneklerinden ibaret bir baginin olmasini ve qocaligin gelib chatdigi ve
kichik ve zeif ushaqlari oldugu halda (birden) yandirici odu olan bir
qasirganin onu (bagi) burumesini ve onun hamisinin yanmasini isteyermi?!
Allah oz ayelerini (dinin hokm ve maarifini) size bu cur achiqlayir ki,
belke dushunesiniz (ki, mebada axiretde, chox mohtac oldugunuz halda oz
xeyir emellerinizi riya, minnet ve kufr odu ile yanib mehv olmush
goresiniz).
267. Ey iman getirenler, kesb etdiklerinizin ve sizin uchun yerden
chixardigimiz sheylerin (tarla ve meden mehsullarinin) pak ve
halallarindan (Allah yolunda) xercleyin ve pak olmayan (pis ve haram)
mali xerclemek fikrine dushmeyin. Halbuki (eger) onu (sizin haqqiniz
muqabilinde verseydiler) ancaq goz yumaraq (ve meylsiz halda) qebul
ederdiniz. Bilin ki, Allah ehtiyacsiz ve (sifet ve ishleri)
teriflenmishdir.
268. sheytan (her defe mallarinizi Allah yolunda xerclediyiniz
zaman) size yoxsulluq ved edir ve (xesislik ve saire kimi) pis ishleri
emr edir. Allah ise size oz terefinden bagishlanmaq ve xeyir-bereket
vedesi verir. Allah genish (vucud, qudret ve rehmet sahibi) ve (her
sheyi) bilendir.
269. Hikmeti (sheriet hokmlerini ve eqli ve emeli maarifi) istediyi
(ve vucudunda telebat olan ve haqqin hikmeti ile uygun gelen) shexse
verir. Kime hikmet verilse, (ona) dogrudan da choxlu xeyir verilmishdir.
esl agil sahiblerinden bashqa hech kes oyud almaz.
270. shubhesiz ki, Allah (haqq yolunda) xerclediyiniz her bir mali
ve (Allah yolunda) ohdenize goturduyunuz her bir ehdi bilir (ve onu
mukafatlandirir). (Ona xilaf chixmaq zulmdur) ve zalimlara esla bir
komek eden olmaz.
271. eger (musteheb olan) sedeqeleri ashkar etseniz o, yaxshi bir
ishdir ve eger onu yoxsullara gizli shekilde verseniz bu, sizin uchun
daha yaxshidir ve (Allah) gunahlarinizdan temizleyer. Allah
emellerinizden xeberdardir.
272. Onlarin (batini) hidayetleri senin ohdende deyildir (senin
vezifen chatdirmaq, qorxutmaq, mujde vermek ve delil getirmekden
ibaretdir). Lakin (oz hikmet ve rehmetine uygun olaraq) istediyini
hidayet eden Allahdir. (Allah yolunda) ne mal xercleyirsinizse oz
xeyrinizedir ve Allahin raziligini qazanmaqdan bashqa bir shey uchun
xerclemirsiniz. (Odur ki, mallarin en yaxshisini xercleyin ve minnet de
qoymayin). (Allah yolunda) xerclediyiniz her bir mal (onun mukafati ve
ya onun eynile ozu axiretde) kamil suretde size verilecek, size esla
zulm olunmayacaq, haqqinizdan kesilmeyecekdir.
273. (Sedeqeler) Allah yolunda (cihad, mallarinin qaret olunmasi,
uzunmuddetli xestelik ve ya elm oyrenmek kimi meselelere) duchar olub
(yashayishlarini temin etmek uchun) yer uzunde hech cur sefer ede
bilmeyen yoxsullar uchundur. Nadan onlari chox iffetli (heyali)
olduqlari uchun imkanli hesab eder. Onlari uzlerinden taniyarsan,
insanlardan israrla bir shey istemezler. Allah shubhesiz ki, maldan
xerclediyiniz her bir sheyi bilendir.
274. oz mallarini gece ve gunduz, gizlin ve ashkar (shekilde Allah
yolunda) xercleyenlerin Rebbi yaninda meqamlarina layiq mukafatlari
vardir. (Axiretde) onlar uchun ne bir qorxu var ve ne de qemgin olarlar.
275. Selem yeyen keslerin (insanlar arasindaki) durush ve reftarlari
sheytanin toxunaraq deli etdiyi (davranishinin tarazligini pozdugu)
kesin reftari kimidir. Bu onlarin ''shubhesiz, alish-verish de selem
kimidir'' demelerine goredir. Halbuki, Allah alish-verishi halal, selemi
ise haram etmishdir. Buna gore de kime Rebbi terefinden bir nesihet
gelse ve o (selem yemekden) chekinse, kechenler onundur (onun selem
hokmunun nazil olmasindan qabaq goturduyu qazanc ozununkudur) ve ishi
(axiret cezasi baximindan) Allaha aiddir. (Selem yemeye) qayidan kesler
ise Cehennem ehlidirler ve orada ebedi qalacaqlar.
276. Allah selemi mehv edir (selemle qazanilmish malin bereketini
aradan aparir) ve sedeqeleri(n bereketini) artirir. Allah hech bir
gunahkar nankoru sevmir.
277. Heqiqeten iman getirib yaxshi ishler goren ve namaz qilib zekat
veren keslerin Rebbi yaninda meqamlarina uygun mukafatlari vardir ve
(axiretde) onlar uchun ne bir qorxu var ve ne de qemgin olarlar.
278. Ey iman getirenler, Allahdan qorxun ve eger imaniniz varsa,
selemin qalanindan (sermayeden artiq aldiginiz miqdardan) el chekin.
279. Ve eger bele etmeseniz (ve selemchiliyi davam etdirseniz), onda
Allah ve Onun peygemberi terefinden olan muharibeye yeqin edin (yeqin
bilin ki, bele bir muharibe size uz tutacaqdir, haqq hokumet ve ya
partlayish heddine chatmish cemiyyet onu sizden geri alacaqdir). Tovbe
etseniz ise, sermayeleriniz ozunuzundur (aldiginiz faizi geri qaytarin
ki, bele olan suretde) ne zulm edersiniz, ne de zulme meruz qalarsiniz.
280. eger (borclu shexs) sixinti ve ehtiyac ichinde olsa, onda
imkani olana kimi ona mohlet vermek (sizin ohdenizedir). Ve sedeqe
vermeyiniz (borcu bagishlamaq) sizin uchun daha xeyirlidir, eger
bilseydiniz!
281. Allaha teref qaytarilacaginiz, sonra her bir shexse
qazandiginin evezinin (ve ya etdiyi emellerin eynile tezahurunun) kamil
suretde verileceyi ve onlara zulm olunmayacagi (ve mukafatlarinin
azaldilmayacagi) gunden qorxun!
282. Ey iman getirenler, (borc almaq ve ya alver etmekle) mueyyen
muddete qeder bir-birinize borclu olduqda, onu yazin. (Borc senedini)
sizin aranizda bir katib edaletle yazmalidir. Katib onu Allahin ona
oyretdiyi kimi yazmaqdan esla imtina etmemelidir. O yazmali ve boynunda
haqq olan shexs (borclu) imla etmeli, Rebbi olan Allahdan qorxmali ve
haqqdan hech neyi azaltmamalidir. eger boynunda haqq olan shexs sefeh ya
(yash baximindan) zeif olsa, ya (dilinde olan qusur sebebinden) imla
etmeye qadir olmasa, onun qeyyumu edaletle imla etsin. Ve
kishilerinizden (muselman kishilerden) iki neferi shahid tutun. eger iki
kishi olmasa, shahidler icherisinden (dinlerinden) razi oldugunuz bir
kishi ve iki qadini shahid tutun ki, eger o iki qadindan biri unutsa, o
biri onun yadina salsin. shahidler (shahid durmaq ve ya shehadet vermek
uchun) devet olunduqda, boyun qachirmamalidirlar. Az ve ya chox
olmasindan asili olmayaraq mueyyen bir muddete qeder mohleti olan borcu
yazmaqdan usanmayin. Sizin bu ishiniz Allah yaninda daha edaletli,
shahidlik uchun daha mohkem ve shekke dushmemeyinize (chekishmeye duchar
olmamaginiza) daha yaxindir. Aranizda neqd yolla dovr etdirdiyiniz
alish-verish istisnadir ki, onu yazmamaginiz size gunah deyildir. Ve
hemishe alish-verish eden zaman shahid tutun (bele etseniz daha yaxshi
olar). Katib (yazan) ve shahid (azaldib-choxaltmaqla haqq sahibine)
zerer vurmamalidirlar ve katibe ve shahide (haqlarini vermemekle) zerer
deymemelidir. eger bele etseniz (deyilenlerin eksini etseniz ve
tereflerden her hansi birine ziyan deyse), bu sizin uchun (Allaha
qarshi) itaetsizlik ve gunahdir. Allahdan qorxun! Allah sizi oyredir ve
Allah her sheyi bilendir.
283. eger seferde olsaniz ve katib tapmasaniz (sened ve shahidin
evezi) alinmish girovlardir. eger sizden kimse diger birine inansa (ve
girov almasa), gerek inanilan shexs emanetini (borcunu) qaytarsin ve
Rebbi olan Allahdan qorxsun. (Lazim olan zaman) shehadeti gizletmeyin.
Kim onu gizletse, onun qelbi gunahkardir. Allah emellerinizi bilendir.
284. Goylerde ve yerde olanlarin hamisi (goyler ve yer de daxil
olmaqla) Allahin heqiqi mulkudur. Qelbinizde olani (qeyri-ixtiyari fikir
ve adetler deyil, pis eqideler ve yaramaz adetleri) ashkar etseniz de
gizletseniz de Allah sizinle onun hesabini aparacaqdir. Belelikle,
(rehmetinin telebi esasinda) istediyini bagishlayacaq, (edaletine
esasen) istediyine ezab verecekdir. Allah her sheye qadirdir.
285. Peygemberimiz Rebbi terefinden ona nazil olana iman getirdi ve
mominler hamiliqla Allaha, Onun meleklerine, kitablarina, elchilerine
(peygemberlere) iman getirdiler (ve dediler): ''Onun elchilerinin hech
biri arasinda ferq qoymuruq''. Hemchinin dediler: ''Eshitdik ve itaet
etdik; ey Rebbimiz, Senin bagishlamani dileyirik; (haminin) qayidish(i)
Sene terefdir''!
286. Allah hech bir kesin boynuna guc ve quvvesinden artiq vezife
qoymur. Kim ne xeyir ish gorubse oz xeyrine, ne pis ish gorubse oz
ziyaninadir. (Mominler deyirler:) ''Ey Rebbimiz, eger biz unutsaq, ya
xeta etsek, bizi cezalandirma! Ey Rebbimiz, (gunahlarimizin cezasi
olaraq) agir vezifeler yukunu bizden evvelkilerin boynuna qoydugun kimi
bizim (de) boynumuza qoyma! Ey Rebbimiz, (axiret ezabi kimi) taqetimiz
chatmayan sheyleri bize yukleme, bizi efv et, bizi bagishla ve bize rehm
et! Sen bizim movlamizsan, odur ki, bize kafirlerin destesi uzerinde
(qelebe chalmaga) komek et''.
