558 Hikmət

Qur’an:

«(Allah) İstədiyi şəxsə hikmət bəxş edər. Kimə hikmət bəxş olunubsa, ona coxlu xeyir verilmişdir və ağıl sahiblərindən başqa hec kəs nəsihət qəbul etməz.» 

1698. Məsih (ə): «Həqiqətən hikmət hər bir qəlbin işığıdır.»

1699. Loğmanın (ə) oğluna nəsihətlərindən: «Oğlum! Hikmət oyrən ki, hormətli olasan! Cunki hikmət dinə yonəldər, qulu azad insanların muqabilində şərafətli, yoxsulu dovlətlilərdən daha uca edər, kiciyi boyukdən qabağa salar.»

1700. Allahın Peyğəmbəri (s): «Mominin bir hikmətli soz eşitməyi, bir ilin ibadətindən ustundur.»

1701. Allahın Peyğəmbəri (s): «Hikmət sahibi peyğəmbərliyə yaxındır.»

1702.İmam Əli (ə):«Hikmət – mudriklərin gulzarı və aqillərin seyrəngahıdır.»

1703. İmam Əli (ə): «Hikmət – qəlbdə bitən və dildə bar verən bir ağacdır.»  

1704. İmam Əli (ə): «Hər kəs hikmətinə gorə tanınarsa, gozlər ona vuqarlı və əzəmətli nəzərlərlə baxar.»

                                                             559. Hikmət mominin itirdiyidir

1705. İmam Əli (ə): «Hikmət mominin itirdiyidir, onu muşrikin yanında olsa belə axtarın! Cunki siz ona daha layiqsiniz və daha cox haqqınız catır.»

1706. İmam Əli (ə): «Hikmət mominin itirdiyidir.Onu munafiqlərdən də olsa oyrənin.»

                                                            560. Hikmət sahibinə yaraşmayan işlər

1707. İmam Əli (ə): «Oz ehtiyacını hikmətli olmayan şəxsə bildirən hikmət sahibi deyil.»

1708. İmam Əli (ə): «Bir şəxslə yaxşı rəftar etməkdən başqa carəsi olmayan onunla yaxşı davranmasa, hikmətdə hec bir payı olmaz.»

                                                             561. Hikmətin izahı

1709. İmam Əli (ə): «Hikmətin ilk addımı ləzzətləri tərk etmək, son addımı isə fani olan hər bir şeyi ozunə duşmən bilməkdir.»

1710. İmam Əli (ə): «Ozundən yuxarıda olan şəxslə munaqişə etməməyin və tabeciliyində olan şəxsi zəlil saymamağın, gucun catmadığı işə baş qoşmamağın, dilin urəyinin, sozun əməlinin əksinə olmamağı, bilmədiyin şey barədə danışmamağın, iş sənə tərəf uz tutan zaman onu tərk etməməyin və səndən uz dondərən zaman ardınca getməyin hikmətdəndir.»

1711. İmam Baqirin (ə) Əbu Bəsirin «Hər kəsə hikmət verilərsə....»ayəsi haqda sualına cavabından:Hikmət dedikdə məqsəd Allahın əmrinə itaət etmək və imamı tanımaqdır.»

1712. İmam Sadiq (ə): «Həqiqətən, hikmət dini tanımaqdan və dərk etməkdən ibarətdir. Sizlərdən kim dində fəqih və dərrakəli olarsa, o hikmət sahibidir.»

1713. İmam Kazim (ə): «Loğmana dedilər: «Sənin hikmətinin ozəyi nədir?» Dedi: «Bildiyim şey barədə soruşmaram və mənə aid olmayan şey ucun ozumu zəhmətə salmaram.»

                                                             562. Hikmətin əsası

1714. Allahın Peyğəmbəri (s): «Hikmətin əsası Allahdan qorxmaqdır.»

1715. Allahın Peyğəmbəri (s): «Sozlərin ən yaxşısı Allahı yad etmək və hikmətin əsası Allaha itaətdir.» 

1716. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yaxşı rəftar etmək hikmətin zirvəsidir.»

1717. İmam Əli (ə):«Haqqa bağlılıq və haqqa  yoldaş olan kəsə itaət etmək hikmətin əsasıdır.»

                                                             563. Hikmət gətirən şeylər

1718. İmam Əli (ə): «Şəhvətinə və nəfsi istəklərinə qalib gələn, hikmətin kamillik dərəcəsinə catacaq.»

1719. İmam Əli (ə): «Hikmət gunahdan cəkinməkdən başqa hec bir yolla əldə olunmaz.»

1720. İmam Sadiq (ə): «Hər kəs dunyaya arxa cevirsə, Allah onun qəlbində hikməti mohkəmlədər və dilini onunla dilləndirər.»

                                                             564. Hikmət əldə etməyə mane olanlar

1721.  Allahın Peyğəmbəri (s): «Mə‘də boş olan vaxt qəlb hikməti qəbul edər. Mə‘də dolu olanda qəlb hikməti colə atar.»

1722. İmam Əli (ə): «Şəhvətlə hikmət bir yerə sığmaz»

1723. İmam Sadiq (ə): «Qəzəb hikmət sahibinin qəlbini korlar. Oz qəzəbinə nəzarət edə bilməyən şəxs, oz ağlına da nəzarət edə bilməz.»

1724. İmam Kazim (ə): «Həqiqətən, əkin daş uzərində deyil, yumşaq torpaqda əmələ gələr. Hikmət də belədir, təvazokar qəlblərdə abad olar, ozundənrazı və təkəbburlu qəlbdə isə yetişməz. Cunki Allah təvazokarlığı ağıl ucun bir vasitə qoyub.»

1725. İmam Hadi (ə): «Hikmət, fəsadlı canlarda təsirli və faydalı olmaz.»

                                                           565. Hikmətin nəticəsi

1726. İmam Əli(ə): «Hər kimin qəlbində hikmət yer taparsa ibrətgoturən olar.»

1727. İmam Sadiq (ə): «Hikmətin barəsində cox duşunmək ağlı səmərəli edər.»

                                                           566. Hikməti qorumaq

1728. İmam Əli (ə): «Mudriklər hikməti əhli olmayanların ixtiyarına verəndə onu pozdular.»

1729. İmam Kazim (ə):«Hikməti nadanların ixtiyarına verməyin ki, ona zulm etmiş olarsınız. Hikməti hikmət əhlindən də əsirgəməyin ki, ona da zulm etmiş olarsınız.»